Okuduğumuz, izlediğimiz, dinlediğimiz herhangi bir ortamda şu komutu yapsak; CTRL+F “merak” hangi sıklıkta bu sözcükle karşılaşırız acaba? Aslına bakarsanız bunu birçok alanda düşünen, tartışan araştırmalar mevcut. Fakat bu yazımda, var olan araştırmalara değinmekten çok konuya dair düşündürücü olmayı hedeflemekteyim.

Fark ettim ki son zamanlarda kendi yaşantımda bu sözcükle sıklıkla karşılaşıyorum. Bunun birçok sebebi olabilir. Bunlardan bir tanesi elbette bu kavram üzerine düşünüyor, araştırıyor, okuyor ve yazıyor olmam. Bir başka nedeni ise bunu benim gibi yapan kişilerin artmış olması, merak kavramına dair farkındalıkta yüzyıllardır yaşandığı gibi bir değişimin nüksediyor olması.

Merak kavramı da her şey gibi değişimden nasibini almıştır. Karşımıza ilk çıktığı varsayılan Adem ile Havva’dan tutalım, Antik Çağ’da filozoflarca pek çok yoruma sebep olmasına, Orta Çağ’da insanlıkla paylaştığı karanlık döneme, 17. Yüzyılda yaşadığı yükselişe ve günümüzde de artan bir seyirle araştırmalara konu olması ve eğitimdeki yerinin önemine uzanan yolculuğunda merak her zaman üzerine düşünülen, konuşulan bir kavram olmuştur. Bugün de özellikle psikoloji ve eğitim konusunda meşgul olan insanlarca dikkat edinilen değişkenlerden biri halini almıştır.

İnsanlık için beslenme, barınma, üreme gibi üç temel güdünün yanı sıra dördüncü temel güdü olarak merak öngörülmektedir. Peki, pek çok tanımı olan bu kavram size neyi ifade etmektedir? Herhangi bir şeye duyulan ilgiyi mi? Karşı komşunun evinden yükselen güzel kokuların cevabını aratan duyguyu mu? Okuma yaparken altını çizdiğiniz yeni kelimenin açıklamasını ararken yaşanan keşfi mi? Bu liste uzar gider. Her ne şekilde tanımlanırsa tanımlansın hayatımızın bu kadar içinde olan bu kavramın amaca uygun yorumlanabilmeye ihtiyacı var.

Eğitimde Reform Girişimi bu ortak ihtiyaçtan yola çıkmış ve 2019 yılında merak kavramına dair oluşturduğu atasözleri çalışmasında görülmeye değer bir kitapçık sunmuştur. Haydi, biz de dünyayı yeni keşfeden bebekler gibi teknolojinin de bize sunduğu nimetlerden yararlanarak önce kendimize, meraka dair düzenleyerek; “Nedir?”, “Kimdir” sorularını soralım. Sonra daha derinlemesine düşünmemizi sağlayacak “Neden?”, “Nasıl?” gibi sorularla biraz kafa yoralım.

Zira meslek edindirmeye yönelik altyapısıyla eğitim sistemimiz bolca meslek sahibi bireyler –birçoğu mesleklerini icra edecek fırsatlar bulamasalar da…-  yetiştiriyor. Göz ardı edilemeyecek nokta ise mesleğinde fark yaratabilen bireylerin sahip olduğu niteliklerdir. Tam da şu anda, “Dünya gerçekten de daha fazla meraklı öğrenciye ihtiyaç duymaktadır.”